MEDIA TEKNOLOGI PENGAJARAN

Definisi media

•      Penyampai atau pembawa maklumat antara punca dengan penerima (contoh: Video, multimedia, gambar foto) (Heinich et al, 1981)

•      Peralatan dan bahan yang dibina, dirancang dan dilaksana untuk tujuan menyampaikan maklumat dan/atau menghasilkan pembelajaran (Yusup, 2000, 2001)

Definisi multimedia

Multimedia adalah salah satu daripada media yang terangkum dalam teknologi  instruksional. Ia merupakan satu pukal pembelajaran kendiri yang interaktif yang dikawal oleh komputer sepenuhnya yang menggabungkan teks, grafik, audio, visual (gerak dan kaku) dan imej animasi untuk menghasilkan bahan P & P

                Tinjauan penjenisan dan kategori media dan multimedia daripada yang tradisional hingga yang canggih masa kini:

• Media cetak.

• Media tayang.
• Media bukan tayang.
• Media audio dan video.
• Komputer dan multimedia.
• Proses teknologi.

    Panduan umum mengguna media secara berkesan:

·         Mesti bersesuaian dengan topik dan objektif pengajaran.

·         Sesuai dengan ciri-ciri dan saiz kumpulan sasar; iaitu kumpulan besar, kumpulan sederhana dan pelajar individu.

·         Pertimbangan kepada aspek-aspek perkakasan, perisian, kesesuaian, kemahiran tenaga pengajar dan khidmat sokongan.

·         Ingatan penting: Tiada suatu media yang sesuai bagi semua pelajar untuk semua situasi pembelajaran. Strategi yang disarankan masa kini ialah mengguna pendekatan multimedia.

  Penggunaan media telah menukarkan peranan guru daripada pengajar kepada fasilitator pembelajaran. Media boleh digunakan dalam pelbagai situasi pengajaran-pembelajaran, misalnya

• Memperkenalkan topik baru
• Menjelas, menginterpretasi dan mengukuhkan idea, konsep atau prinsip
• Mendemonstrasi sesuatu kemahiran, amalan atau siri tindakan
• Merumuskan dan mengulangkaji pelajaran
• Melaksanakan aktiviti atau tugasan
• Menilai pengajaran dan pembelajaran

          Penggunaan media secara bersistematik: kelebihan dan batasan sesetengah media; proses pemilihan dan penghasilan media  berdasarkan model seperti  model “ASSURE”, Romiszowski dan ADDIE.

Model ASSURE dan ADDIE

Model Assure (Heinich, Molenda, Russell dan Smaldino, 1996) adalah model reka bentuk pengajaran yang boleh digunakan untuk merancang penggunaan media secara sistematik.   Model Assure bermaksud mempastikan atau ‘to assure’ pembelajaran berlaku.  Dalam model ini terdapat enam langkah:

• Analyse learner (Analisis pelajar).
• State learning objectives (Nyatakan objektif pembelajaran).
• Select media and method (Pilih media dan kaedah).
• Utilise media and method (Gunakan media dan kaedah).
• Require learner response (Dapat respons pelajar).
• Evaluate (Nilai bahan, kaeadah dan seluruh proses pengajaran).

                 Dalam Model reka bentuk instruksional ADDIE terdapat lima komponen utama yang boleh digunakan untuk merancang pengajaran yang sistematik.  Komponen utama dalam Model ADDIE ialah analisis, design, develop, implement dan evaluation

 Pendedahan kepada garis panduan dan prinsip-prinsip penghasilan sesetengah jenis media dan multimedia. Terdapat lima elemen atau teknologi utama di dalam multimedia iaitu teks, grafik, audio, vido dan animasi. Selain itu interaktiviti juga diperlukan bagi melengkapkan proses komunikasi menerusi penggunaan multimedia.

Panduan menggunakan elemen teks

Teks adalah elemen utama dalam proses penyampaian maklumat – sekiranya teks kurang jelas elemen-elemen media lain akan gagal menyampaikan makna yang dikehendaki.

·         Pastikan teks yang digunakan ringkas tetapi padat.

·         Gunakan typeface dan fon yang bersesuaian.

·         Pastikan teks boleh dibaca dari jarak yang sesuai.

·         Pemilihan stail tulisan dan warna teks bersesuaian dengan kumpulan sasaran dan suasana persembahan.

·         Pastikan fon yang digunakan sedia ada pada sistem komputer lain.

Panduan menggunakan elemen grafik/visual

Grafik merujuk kepada pelbagai persembahan imej atau paparan visual tidak bergerak seperti gambar, lukisan, lakaran, gambarfoto, ilustrasi dan sebagainya. Ia merupakan elemen multimedia yang penting bagi memberi penekanan  dalam suatu proses penyampaian maklumat.  Grafik mampu menyampaikan sesuatu maklumat dengan cepat, tepat, menarik dan berkesan memandangkan ianya disampaikan dalam bentuk visual. Grafik juga boleh memfokuskan perhatian pengguna terhadap maklumat yang ingin disampaikan.

·         Pilih grafik yang bersesuaian dengan kumpulan sasaran.

·         Pilih grafik yang tidak menyentuh sensitiviti kaum atau agama.

·         Pilih kategori grafik yang sesuai dengan keperluan tugas.

·         Pilih kedalaman warna yang bersesuaian dengan keperluan aplikasi.

·         Gunakan spesifikasi grafik yang boleh digunakan tanpa masalah pada sistem berkeupayaan rendah.

Panduan menggunakan elemen audio

Audio boleh digunakan bagi membantu proses penyampaian persembahan agar ianya lebih mantap dan berkesan. Ia juga boleh digunakan untuk meningkatkan motivasi dan menimbulkan suasana yang lebih menarik dan menghasilkan tumpuan terhadap apa yang ingin dipersembahkan.

·         Gunakan audio jika ianya bersesuaian dengan isi kandungan aplikasi.

·         Pastikan pengguna mempunyai kuasa kawalan (mengawal ketinggian audio, memberhentikan dsb)  terhadapnya.

·         Elak guna terlalu banyak kesan audio yang sama di dalam sesebuah aplikasi bagi mengelakkan kebosanan.

·         Gunakan saiz dan kadar sampel yang tidak terlalu tinggi bagi tujuan rakaman atau semasa menyimpan fail audio.

·         Elakkan guna audio jika ia didapati boleh mengganggu persembahan.

Panduan meggunakan elemen video

Video merupakan antara elemen multimedia yang dikatakan paling dinamik dan realistik berbanding elemen-elemen multimedia lain. Video berupaya mempengaruhi  motivasi seseorang terhadap proses penerimaan maklumat dan juga mempengaruhi perasaan dan emosi para pengguna dengan lebih nyata.

Panduan menggunakan elemen animasi

Animasi merujuk kepada suatu proses menjadikan sesuatu objek agar kelihatan hidup atau memberi gambaran bergerak kepada sesuatu yang pada dasarnya bersifat statik. Ia membolehkan sesuatu yang sukar untuk diterangkan dengan menggunakan perkataan atau imej-imej statik untuk diisampaikan dengan lebih mudah dan berkesan. Penggunaan animasi boleh menceriakan proses penyampaian, disamping mampu memberi penegasan kepada sesuatu penyampaian bagi membolehkan perhatian penonton difokuskan kepada isi kandungan yang ingin disampaikan.

                Di samping itu animasi mampu menyampaikan sesuatu konsep yang kompleks secara visual dan juga dinamik bagi membolehkan proses membuat hubungan atau perkaitan mengenai sesuatu konsep atau proses yang kompleks lebih mudah untuk depetakan ke dalam minda pelajar dan seterusnya membantu dalam proses pemahaman. Animasi boleh digunakan bagi menyediakan persekitaran pembelajaran secara maya untuk menangani keadaan di mana persekitaran yang sebenarnya sukar atau tidak boleh disediakan, membahayakan ataupun mungkin melibatkan kos yang tinggi.

Pengenalan kepada perisian persembahan dan komponennya

Pesembahan slaid sama ada menggunakan Microsoft PowerPoint, Astound dan Open Office sering digunakan dalam menyampaikan maklumat secara tutorial, kuliah dan seminar persembahan contents knowledge dan dapatan kajian.

                Terdapat beberapa pendekatan yang boleh digunakan bagi memastikan kita dapat menyampaikan maklumat secara efektif dan berkesan. Antaranya hádala melalui pendekatan teori pengajaran.

                Pendekatan teori pengajaran (contoh Gagne’s events of instruction)

Jika Malcolm Knowles dikenali sebagai bapa kepada teori pembelajaran dewasa, Robert Gagne pula dianggap penyumbang utama kepada pendekatan sistem rekabentuk pengajaran dan latihan. Salah satu sumbangan terpenting beliau adalah teori "events of instruction" yang boleh diguna pakai untuk menghasilkan satu persembahan slaid pengajaran yang berkesan. 

Mendapatkan Perhatian (Gaining Attention)   

Sebelum sesuatu pembelajaran boleh berlaku, kita perlu menarik perhatian pelajar melalui:

·   Tarik perhatian dengan mempersembahkan sesuatu yang baru atau yang mengejutkan, menanyakan soalan atau mempersembahkan fakta-fakta yang menarik. Kajian menunjukkan tumpuan seseorang dewasa akan menurun selepas 10 minit pertama mereka terdedah kepada sesuatu stimulus

·   Menggunakan perubahan stimulus (audio, visual dan sebagainya)

Beri maklum balas (Providing Feedback)

·         Pecahkan maklumat kepada isi-isi penting (Selective perception).

·         Persembahkan isi menerusi fitur-fiturnya yang tersendiri dengan menerusi grafik, animasi ataupun urutan teks yang sesuai (Display the content with distinctive features).

Menyampaikan stimuli atau maklumat (Presenting the Stimulus)

Memaklumkan Objektif (Inform Learner of the Objectives)

·         Nyatakan tujuan persembahan dan mengapa mereka perlu mengikutinya (Expectancy)

•      Nyatakan apa yang mereka boleh lakukan selepas aktiviti pembelajaran tersebut (Tell learners what they will be able to do after learning)

Menggalakkan  ingat kembali (Stimulate Recall of Prior Learning)

·         Kaitkan maklumat baru dengan maklumat yang telah dipelajari (Retrieval to working memory)

·         Ingat kembali konsep, isi dan pengetahuan yang telah dipelajar sebelum ini (Ask for recall of previously learned knowledge or skills)

Panduan gabungan elemen-elemen teks, grafik, animasi dan multimedia dalam persembahan slaid.

·         Bergerak di sekitar bilik ataupun ruang dimana anda melakukan persembahan dan perhatikan bagaimana slaid anda muncul di skrin. Bagi bilik yang boleh memuatkan 30 orang, tajuk selaid seharusnya tidak kurang daripada 24 points dan saiz minima untuk butiran teks (bulleted text) adalah 18 points.

·         Elak daripada memberikan terlalu banyak data dalam satu slaid. Slaid seharusnya memberi gambaran ringkas, huraiannya boleh dilakukan secara verbal.

·         Elak menggunakan grafik atau gambar yang terlalu kecil. Jika anda perlu meminta maaf, maka jangan guna.

·         Guna warna secara selektif. Sebagai contoh warna latar yang terang lebih sesuai untuk bilik yang cerah dan warna yang padat untuk bilik yang gelap.  Merah sering dikaitkan dengan bahaya dan berhenti dan kewangan muflis, maka elak menggunakan warna merah untuk carta kewangan yang menunjukan peningkatan.

·         Teks kekalkan ia pada nombor LIMA (+ - 2), contoh lima baris teks untuk satu slaid dan lima perkataan untuk satu ayat.

·         Grafik: Gunakan visual yang dinamik untuk menarik perhatian dan berikan ruang kosong antara grafik dan teks.

Memberi bantuan pembelajaran (Providing Learner Guidance)

•      Proses enkod semantik (Semantic Encoding)

·         Cadangkan organisasi isi yang bermakna, seperti mnemonik, pemberian contoh dan bukan contoh, analogi ataupun  perlambangan grafik  (Suggest a meaningful organization)

Beri Latihan (Eliciting Performance)

·         Minta pelajar memberikan respond (Responding)

·         Minta pelajar buat latihan (Ask learner to perform)